Archive for December 2010

Ενσυναίσθηση: H άγνωστη δύναμη της επικοινωνίας

Ίσως να φοβίζει λίγο η λέξη. Ακούγεται περίπλοκη ως έννοια, μπορεί και λίγο να μας μπερδεύει. Ενδέχεται η εφαρμογή της στην καθημερινότητά μας να απαιτεί θεαματική υπέρβαση των παραμέτρων που συγκροτούν την ύπαρξή μας; Μας προτρέπει να γίνουμε εξαιρετικά καλοί, άψογοι, άσπιλοι; Read more

Πόσο ζει μια πεταλούδα;

Μια πεταλούδα ζει κατά μέσο όρο λιγότερο από μια εβδομάδα. Μερικές πεθαίνουν σε δέκα μόλις ώρες, ενώ άλλες ζουν μέχρι και οκτώ μήνες, ανάλογα και με το κλίμα. Ξεχειμωνιάζουν και περιμένουν να ζευγαρώσουν την επόμενη άνοιξη. Καμία πάντως πεταλούδα δε ζει πάνω από ένα χρόνο.

Πόσο γρήγορα μεγαλώνει μια τρίχα;

Μια ανθρώπινη τρίχα μεγαλώνει 0,4 χιλ. τη ημέρα, δηλαδή 1,3 εκ. το μήνα. Η ανάπτυξη είναι ταχύτερη μεταξύ των ηλικιών 15 και 30. Οι τρίχες μεγαλώνουν ταχύτερα τη μέρα όπως και το καλοκαίρι.

Ποια είναι η μονάδα έντασης του φωτός;

Το 1954 υιοθετήθηκε διεθνώς η μονάδα candela (cd) για την ένταση του φωτός. Με απλά λόγια, θα λέγαμε πως ένα κερί έχει ένταση 1 cd, ενώ μια 100άρα λάμπα πυρακτώσεως έχει ένταση 120 cd. Candela στα λατινικά σημαίνει κερί και, αρχικά, 1 candela αντιστοιχούσε στην ένταση φωτός ενός κεριού.

Πόσο ζυγίζει μια γαλάζια φάλαινα;

Η γαλάζια φάλαινα είναι το μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη μας. Ένα θηλυκό μπορεί να φτάσει και τους 200 τόνους, όσο δηλαδή 2.500 άνθρωποι μαζί. Φυσικά, είναι αδύνατο να ζυγίσουμε ένα τόσο μεγάλο ζώο και η εκτίμηση αυτού του βάρους είναι αποτέλεσμα πολλών μικρότερων ζυγισμάτων τεμαχίων φαλαινών που έχουν σκοτωθεί και τεμαχιστεί καθώς και εκτιμήσεων βάσει των διαστάσεων των ζώων αυτών.

Ποιος αποκρυπτογράφησε την Γραμμική Β;

Ο νεαρός Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις ανακοίνωσε στο BBC την 1η Ιουλίου 1952 την αποκρυπτογράφησή της. Η γραμμική β χρησιμοποιήθηκε κατά τη Μυκηναική περίοδο κυρίως για τη τήρηση λογιστικών αρχείων στα ανάκτορα. Η αποκρυπτογράφηση έγινε με βάση τα ονόματα πόλεων που υπήρχαν μόνο σε πινακίδες από την Κρήτη.

Ποιος χρησιμοποίησε πρώτος το ελαστικό;

Οι Αιγύπτιοι ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν ένα ελαστικό που αποκαλούσαν «κόμμι». Σήμερα κατασκευάζεται συνθετικά, αλλά αρχικά ήταν φυσικό προϊόν, προερχόμενο από την ουσία latex, η οποία υπάρχει στους χυμούς πολλών φυτών.

Ποιος σκαρφίστηκε το χαρτοπαίγνιο;

Οι Κινέζοι επινόησαν την τράπουλα, η οποία έφτασε στην Ευρώπη το 1380. Τα σύμβολα των τεσσάρων φύλλων ήταν αρχικά πολύ διαφορετικά, αλλά οι Γάλλοι τους έδωσαν τη σημερινή τελική τους μορφή.

Γιατί αποδημούν τα πουλιά;

Αναρωτιέμαι γιατί το καλοκαίρι τα αποδημητικά πουλιά φεύγουν για το βορρά. Γιατί δεν παραμένουν στις θερμές χώρες;

Στα ταξίδια τους τα αποδημητικά πτηνά διανύουν πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα, όπως και πολλά άλλα ζώα στις ετήσιες περιπλανήσεις τους σε διάφορους τόπους, όπου οι πιθανότητες να αναπαραχθούν ή να βρουν τροφή είναι περισσότερες, ενώ και το κλίμα εκείνη την εποχή είναι ευνοϊκότερο.

Η πτητική ικανότητα, φυσικά, παρέχει στα πουλιά ιδιαίτερη κινητικότητα κι έτσι εκμεταλλεύονται τη διαδοχή των εποχών. Τα μεγαλύτερα ταξίδια είναι προνόμιο του αρκτικού γλαρονιού που τρέφεται, μεταξύ άλλων, και με μικρά ψάρια της θάλασσας. Ζευγαρώνει κατακαλόκαιρο στην Αρκτική και κατόπιν πετάει ως την άλλη πλευρά της Γης, την Ανταρκτική, για να βρει τροφή. Το συνολικό μήκος αυτού του ετήσιου ταξιδιού φτάνει τα 80.000 χλμ.

Τα αποδημητικά πουλιά που πετούν την άνοιξη ως τη Σκανδιναβία, τα χελιδόνια, για παράδειγμα, έχουν ξεχειμωνιάσει σε θερμότερες χώρες της Ευρώπης ή της Αφρικής και αποδημούν για να ζευγαρώσουν και να εκμεταλλευτούν το πλούσιο σε τροφή, από έντομα κυρίως, καλοκαίρι. Εκείνη την εποχή στις θερμές χώρες, όπου η ξηρασία είναι έντονη, η τροφή δεν αρκεί για να θρέψουν τους νεοσσούς τους. Προς το τέλος του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο τα πουλιά αποδημούν νοτιότερα, αφού δεν θα μπορέσουν να βγάλουν το σκανδιναβικό χειμώνα.

Γενικά, θα λέγαμε ότι όσο μεγαλύτερες είναι οι θερμοκρασιακές διαφορές ανάμεσα στο καλοκαίρι και το χειμώνα, τόσο περισσότερα αποδημητικά πουλιά υπάρχουν στην περιοχή. Το ψαρόνι, για παράδειγμα, συχνά είναι αποδημητικό πτηνό στη Σκανδιναβία αλλά δεν είναι αποδημητικό στην Αγγλία, όπου οι χειμώνες είναι ηπιότεροι. Στις πολικές περιοχές, επομένως, όλα σχεδόν τα πουλιά είναι αποδημητικά, ενώ στα τροπικά δάση όλα σχεδόν τα πουλιά δεν αποδημούν, αφού η τροφή τους είναι εξασφαλισμένη.

Μας τελειώνει το πόσιμο νερό;

Αν εκλάβουμε τη Γη ως ολότητα, τότε το πόσιμο νερό ουδέποτε θα μας λείψει. Το νερό που πίνουμε, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από τη βρύση, το μπουκάλι ή κάποια πηγή, έχει εντέλει προέλευση τις βροχοπτώσεις. Οι βροχές είναι περισσότερες παρά ποτέ, άρα και το νερό είναι άφθονο.

Το νερό είναι, επομένως, ανανεώσιμη πηγή, σε αντίθεση με το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο, που δημιουργούνται πιο αργά απ’ όσο τα καταναλώνουμε. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως τοπικά δεν υφίσταται λειψυδρία. Σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη μας, η ξηρασία εξαφανίζει το πόσιμο νερό. Σε πολλά άλλα σημεία της Γης, ιδίως σε φτωχές χώρες, το νερό είναι τόσο μολυσμένο που είναι ακατάλληλο για πόση. Η κατανάλωσή του είναι μία από τις κύριες αιτίες διάδοσης ασθενειών.

Σε άλλες πάλι περιοχές η ανάγκη για νερό για άρδευση ή βιομηχανική χρήση είναι τόσο μεγάλη που το νερό δεν αρκεί. Αυτό, μεταξύ άλλων, είναι ένα πρόβλημα γύρω από τη λίμνη Αράλη της Κεντρικής Ασίας.