Archive for December 2010

Από πού πήρε η λατινική γλώσσα το όνομά της;

Τα λατινικά πήραν το όνομά τους από το Λάτιο (Latium), την περιοχή γύρω από τη Ρώμη. Αργότερα έγιναν η επίσημη γλώσσα ολόκληρης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αποτελούν τη βάση πολλών σύγχρονων γλωσσών, όπως τα ιταλικά, τα ισπανικά, τα γαλλικά και τα ρουμάνικα.

Πόσο γρήγορα πέφτει μια νιφάδα χιονιού;

Οι νιφάδες του χιονιού έχουν πολλές και διαφορετικές δομές. Μερικές από αυτές είναι πολύ χαλαρές και συναντούν μεγάλη αντίσταση από τον αέρα καθώς πέφτουν, ενώ άλλες είναι πιο συμπαγείς. Μια συνηθισμένη ταχύτητα πτώσης είναι ωστόσο τα 1,2 μ. το δευτερόλεπτο. Οι σταγόνες της βροχής πέφτουν 5 με 6 φορές γρηγορότερα.

Πόσα φυτά απαιτούνται για να γίνει ένα λίτρο βενζίνη;

Πόση απολιθωμένη χλωρίδα απαιτείται για να σχηματιστούν καύσιμα; Μπορεί η γη να ανανεώσει τα αποθέματα που καταναλώνουμε;

Ο Αμερικανός ερευνητής Jeff Dukes του Πανεπιστημίου της Γιούτα υπολόγισε πρόσφατα ότι για 1 λίτρο βενζίνης απαιτήθηκαν 23,5 τόνοι προϊστορικής χλωρίδας. Αυτοί αντιστοιχούν στη βλάστηση ενός σιτοβολώνα 16,2 στρεμμάτων, από τον οποίο θα χρησιμοποιηθούν όλα τα μέρη του φυτών – δηλαδή, στάχυα, φύλλα, ρίζες και μίσχοι. Αυτό σημαίνει ότι τα αποθέματα της γης σε φυτικό υλικό σε καμία περίπτωση δεν προλαβαίνουν να αναδημιουργηθούν.

Το 1997, καταναλώσαμε ορυκτά καύσιμα που αντιστοιχούσαν σε όλο το φυτικό υλικό που αναπτύχθηκε εκείνη τη χρονιά σε όλη τη Γη πολλαπλασιασμένο επί 400. Επιπλέον, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι χρειάζονται πολλά εκατομμύρια χρόνια για μετατραπεί το φυτικό υλικό σε πετρέλαιο στο υπέδαφος.

Σε πόση ώρα βράζει ένα αυγό στρουθοκαμήλου;

Εάν το θέλετε σφιχτό για το πρωινό σας, θα πρέπει να ξυπνήσετε από τα χαράματα, επειδή θέλει μιάμιση ώρα για να βράσει. Εάν το προτιμάτε μελάτο, κάτι λιγότερο. Ένα αυγό στρουθοκαμήλου ζυγίζει κανονικά περίπου 1,5 κιλό.

Ποιο βουνό είναι το πιο επικίνδυνο για τους ορειβάτες;

Κάθε χρόνο στο Έβερεστ σκοτώνονται άνθρωποι. Είναι το πιο επικίνδυνο βουνό ή υπάρχουν άλλα, ακόμη πιο επικίνδυνα;

Το βουνό που έχει κοστίσει περισσότερες ανθρώπινες ζωές στο πέρασμα του χρόνου είναι το Μον Μπλαν (Λευκό Όρος) των Άλπεων, στα σύνορα Γαλλίας και Ιταλίας, που έχει ύψος 4.810 μ. Από το 1786, που η κορυφή κατακτήθηκε για πρώτη φορά, έχουν σκοτωθεί πάνω από 2.000 άτομα στην ανάβαση ή στην κατάβαση από αυτήν.

Ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι η ψηλότερη κορυφή της Ευρώπης είναι εύκολα προσβάσιμη και πάρα πολλοί άνθρωποι, επί πολλά χρόνια, προσπαθούν να την κατακτήσουν – συχνά χωρίς να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι.

Αν όμως εξετάσει κανείς την αναλογία των θυμάτων και των αναρριχήσεων, παρουσιάζεται μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Ανάμεσα στις ψηλότερες κορυφές στον κόσμο, η κορυφή Αναπούρνα στο Νεπάλ, που έχει ύψος 8.091 μ., είναι αναμφισβήτητα η πιο επικίνδυνη. Ενώ μόλις 130 ορειβάτες έχουν αποπειραθεί να την κατακτήσουν, οι 53 από αυτούς έχουν σκοτωθεί στην προσπάθεια. Ένα ποσοστό θανάτων που ξεπερνάει το 40%. Παρ’ όλο που το Αναπούρνα ήταν η πρώτη κορυφή άνω των 8.000 μ. που κατακτήθηκε, το 1950, το βουνό αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, επειδή έχει απόκρημνες πλαγιές και απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες. Από τεχνικής απόψεως, το Έβερεστ είναι σχετικά πιο βατό, ενώ το ποσοστό ορειβατικών θανάτων του βρίσκεται κάτω από το 10%.

Υπάρχουν επίσης πολλά βουνά κάτω από τα 8.000 μέτρα που είναι επικίνδυνα. Ένα από τα πιο γνωστά είναι το Πικ Λένιν, με ύψος 7.134 μέτρα, το οποίο έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση και η αναρρίχησή του δεν είναι ιδιαίτερα δαπανηρή. Έτσι, προσελκύει πολλούς σχετικά άπειρους ορειβάτες. Το σοβαρότερο ατύχημα συνέβη εκεί στις 13 Ιουλίου 1990, όταν 43 ορειβάτες σκοτώθηκαν από μια χιονοστιβάδα.

Γιατί τραγουδάμε στο μπάνιο;

Πολλοί άνθρωποι τραγουδούν, όταν κάνουν ντους. Γιατί;

Πολλοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι εμείς οι άνθρωποι τραγουδάμε, γενικότερα, όταν επιθυμούμε να μοιραστούμε τη χαρά μας με άλλα μέλη της «αγέλης» των συνανθρώπων μας, συγχρονίζοντας έτσι τη συναισθηματική κατάσταση της ομάδας.

Στο μπάνιο είμαστε (συνήθως) μόνοι μας, όμως, χάρη στη φαντασία μας –μια μοναδική ανθρώπινη ικανότητα–νιώθουμε σαν είμαστε εκεί μαζί με άλλους. Το ντουζ μάς κάνει να αισθανόμαστε όμορφα, και αυτό θέλουμε να το εκφράσουμε.

Το ίδιο συμβαίνει όταν μερικές φορές μιλάμε μόνοι μας – στη φαντασία μας, βρισκόμαστε σε μια επικοινωνιακή διαδικασία συγχρονισμού με τα άλλα μέλη της «αγέλης». Τελειώνοντας, δεν αποκλείεται να παίζει κάποιο ρόλο και το ότι η ακουστική στο μπάνιο είναι τέτοια, που ακόμα και οι αδύνατες φωνές ακούγονται δυνατές και μεστές.

Είναι η χειμερινή κολύμβηση υγιεινή συνήθεια;

Το χειμώνα βλέπουμε ανθρώπους να κολυμπούν στη θάλασσα. Ωφελεί αυτή η συνήθεια την υγεία μας;

Όταν ένας χειμερινός κολυμβητής πέφτει στο παγωμένο νερό, στο σώμα του απελευθερώνονται οι λεγόμενες ενδορφίνες, που είναι η μορφίνη του ανθρώπινου οργανισμού. Οι ενδορφίνες έχουν γενικά αναλγητικές ιδιότητες, που διαρκούν από 2 έως 4 ώρες.

Έτσι, οι βουτιές σε πολύ κρύο νερό έχουν θετική επίδραση σε πολλές επώδυνες παθήσεις. Επιπλέον, οι ενδορφίνες έχουν και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Έτσι, η χειμερινή κολύμβηση βελτιώνει τη διάθεση και μπορεί να καταστείλει την κατάθλιψη ελαφράς μορφής.

Πολλοί χειμερινοί κολυμβητές υποστηρίζουν ότι «το αίμα κυλάει πιο γρήγορα στις φλέβες» μετά από μια βουτιά. Ακριβώς αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα, σύμφωνα με μια έρευνα του ο Φινλανδού γιατρού Kyllikki Kauppinen. Όταν το δέρμα μας έρχεται σε επαφή με το κρύο νερό, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται για να διατηρήσουν τη θερμοκρασία του σώματος, ενώ η πίεση αυξάνεται, για να εμποδίσει το αίμα να παγώσει.

Μερικές έρευνες, μάλιστα, υποδεικνύουν ότι τα χειμερινά μπάνια ανακουφίζουν από τις ενοχλήσεις στις αρθρώσεις, όμως αυτό εξακολουθεί να αμφισβητείται στους κύκλους των ειδικών της αρθρίτιδας.

Μπορεί κανείς να επιτύχει το απόλυτο κενό;

Είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε ένα χώρο που να είναι εντελώς κενός;

Το απόλυτο κενό δεν υπάρχει ούτε στη Γη ούτε στο μακρινό διάστημα. Ακόμη και ανάμεσα στα άστρα υπάρχει ένα αραιό νέφος από ηλεκτρισμένα σωματίδια.

Όσο χαμηλότερη είναι η πίεση ενός αερίου, τόσο αυτό πλησιάζει προς το κενό. Η πίεση μετριέται σε torr. Ενδεικτικά, η κανονική ατμοσφαιρική πίεση είναι 760 torr. Σε εργαστηριακές συνθήκες έχει μετρηθεί πίεση 10-14 torr. Η πίεση μέσα σε ένα λαμπτήρα πυράκτωσης ανέρχεται στα 10-4 torr, ενώ μπορεί να φτάσει και στα 10-9 torr στον καθοδικό σωλήνα της τηλεόρασης. Οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι στο απώτερο διάστημα η πίεση πρέπει να κυμαίνεται κάπου μεταξύ στα 10-14 και στα 10-19 torr. Στα 10-14 torr, το σύνολο των μορίων ανά κυβικό εκατοστό μπορεί να ανέρχονται σε μερικές χιλιάδες, ενώ υπό κανονικές συνθήκες στη Γη φτάνουν τα πεντάκις εκατομμύρια (1019).

Για τη δημιουργία υψηλού ατμοσφαιρικού κενού χρησιμοποιείται ένας αεροστεγής θάλαμος και μια αντλία αέρος, που απομακρύνει τον αέρα και τους υδρατμούς. Συχνά χρησιμοποιούνται περισσότερες από μία αντλίες, η οποίες συνδέονται σε σειρά, και η διαδικασία μπορεί να κρατήσει πολλές μέρες.

Πώς σχηματίζονται τα κοραλλιογενή νησιά;

Τα παραμυθένια κοραλλιογενή νησιά είναι πολύ εντυπωσιακά, αλλά πώς σχηματίστηκαν εκεί στη μέση του ωκεανού;

Βαθιά κάτω από τον ασβεστόλιθο των κοραλλιογενών νησιών κρύβεται το μυστικό της προέλευσής τους. Εκεί υπάρχουν ανενεργά ηφαίστεια, βυθισμένα στη θάλασσα εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Όταν ένα θαλάσσιο ηφαίστειο δεν είναι πλέον ενεργό, οι πλαγιές του προσφέρουν μια φιλόξενη περιοχή, που προσκαλεί τα μικρά ζωντανά κοράλλια να εγκατασταθούν μόνιμα και να χτίσουν αποικίες. Με την πάροδο του χρόνου, οι αποικίες των κοραλλιών αναπτύσσονται και δημιουργείται ένας ολόκληρος κοραλλιογενής ύφαλος. Ταυτόχρονα, το νεκρό ηφαίστειο βυθίζεται βαθμιαία κάτω από την επίδραση του βάρους του. Αυτό όμως γίνεται σε πιο αργό ρυθμό από ό,τι τα κοράλλια αναπτύσσονται προς τα επάνω. Στο τέλος, σχηματίζεται ένα «δαχτυλίδι» –η ονομαζόμενη ατόλη– εκεί όπου βρισκόταν το χείλος του κρατήρα, πριν το ηφαίστειο εξαφανιστεί κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Στη μέση υπάρχει μια ρηχή λιμνοθάλασσα, που συχνά περιβάλλεται από προσχώσεις άμμου. Αυτές σταθεροποιούνται από διάφορες μορφές χλωρίδας.

Οι κοραλλιογενείς ατόλες συχνά απλώνονται η μια μετά την άλλη, σαν πέρλες σ’ ένα μαργαριταρένιο κολιέ. Αυτό συμβαίνει όταν τα νησιά έχουν σχηματιστεί πάνω μια σειρά από ηφαίστεια, τα οποία δημιουργήθηκαν κατά μήκος μιας ηφαιστειακής γραμμής στον ωκεάνιο φλοιό. Ένα καλό παράδειγμα είναι το νησιωτικό σύμπλεγμα Μαλδίβες, στον Ινδικό ωκεανό, που περιλαμβάνει πάνω από 1.000 κοραλλιογενείς ατόλες. Το ψηλότερο σημείο τους είναι μόλις 2,4 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Χορταίνει κανείς με τον ορό;

Γίνεται να αισθανθεί κανείς χορτάτος, όταν παίρνει τροφή από ορό;

Όταν τρώμε, το αίσθημα της πείνας φυσιολογικά ικανοποιείται με δύο τρόπους: Όταν απορροφάται η τροφή μέσω του εντερικού σωλήνα, αυξάνεται η συγκέντρωση σακχάρου, αμινοξέων και λιπιδίων στο αίμα. Η αύξηση αυτή ερεθίζει το κέντρο ρύθμισης της όρεξης, που βρίσκεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Όταν η συγκέντρωση των θρεπτικών ουσιών στο αίμα φτάσει σε ένα ορισμένο σημείο, ένα σήμα πληρότητας φτάνει στον εγκεφαλικό φλοιό. Επίσης, η πείνα ικανοποιείται και με τη μηχανική διαδικασία κατά την οποία περνάει η τροφή από τον οισοφάγο και το στομάχι.

Όταν κάποιος λαμβάνει τροφή ενδοφλέβια, η τροφή δεν περνάει από το πεπτικό σύστημα. Η απάντηση, λοιπόν, είναι ότι, ναι, χορταίνει κανείς κι έτσι, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Ο εγκέφαλος ικανοποιείται, αλλά το στομάχι συνεχίζει να γουργουρίζει.