Archive for April 2012

Γιατί γίνεται παχιά η χτυπητή κρέμα;

Καταρχάς για να γίνει παχιά η χτυπητή κρέμα θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 30% λιπαρά. Το λίπος βρίσκεται μέσα στην κρέμα σε μορφή σφαιριδίων, η εξωτερική πλευρά των οποίων έχει μια μεβράνη που καθιστά δυνατή τη ροή τους γύρω από το νερό.

Αυτά ακριβώς τα σφαιρίδια λίπους είναι που επεξεργαζόμαστε καθώς χτυπάμε την κρέμα.

Το χτύπημα αποσπά το λίπος από τα σφαιρίδια και στη συνέχεια το ελεύθερο λίπος συγκεντρώνεται και σχηματίζει μια νέα δομή. Στη νέα αυτή δομή εγκλωβίζεται το νερό που βρίσκεται στο λίπος μαζί με τον αέρα που δημιουργείται από το χτύπημα. Έτσι σχηματίζεται μια σταθερή και πολύ ελαφριά δομή, η χτυπητή κρέμα.

Αν συνεχίσουμε να τη χτυπάμε, τότε μεγάλο μέρος του νερού και του αέρα θα πιεστούν και θα βγουν εκτός λίπους και στο τέλος θα αποκτήσει μια πολύ πυκνή δομή. Καταλήγουμε έτσι στο βούτυρο αλλά ακόμα και μέσα σε αυτό υπάρχει περίπου 16% νερό, ενσωματωμένο στο λίπος.

Αν χτυπήσουμε το γάλα αυτό θα αφρίσει. Ο αφρός αυτός σχηματίζεται κυρίως από τις πρωτεΐνες του γάλακτος, αλλά δεν έχει σταθερή δομή και γι’ αυτό εξαφανίζεται γρήγορα.

Πώς κατασκευάζουμε πλαστικό;

Σχεδόν όλα τα πλαστικά βασίζονται στο πετρέλαιο ή στο φυσικό αέριο. Από κάθε 25 λίτρα ακατέργαστου πετρελαίου που εξάγουμε από το υπέδαφος, το ένα λίτρο πηγαίνει στην κατασκευή πλαστικού.

Το ακατέργαστο πετρέλαιο αποτελείται από χημικές ενώσεις υδρογονανθράκων, δηλαδή μορίων άνθρακα και υδρογόνου. Οι υδρογονάνθρακες αυτοί έχουν διαφορετικά μοριακά μεγέθη, βάρος και σημείο βρασμού και η εκμετάλλευση της ιδιότητας αυτής γίνεται σ’ ένα διυλιστήριο όπου το πετρέλαιο θερμαίνεται και διαχωρίζεται –διυλίζεται– σε κλάσματα χημικών ενώσεων.

Στη συνέχεια ορισμένα από τα μεγαλύτερα μόρια υδρογονανθράκων υπόκεινται σε μια διαδικασία η οποία ονομάζεται θερμική διάσπαση. Με αυτή τη διαδικασία διασπώνται τα μεγάλα μόρια σε μικρότερα και άρα σε πιο εύκολα χρησιμοποιούμενους υδρογονάνθρακες, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως θεμέλιοι λίθοι του πλαστικού. Αντιδρούν μεταξύ τους και σχηματίζουν πολυμερή τα οποία είναι μακριές, πολυμήκεις χημικές αλυσίδες μορίων άνθρακα και υδρογόνου.

Το ακατέργαστο πλαστικό δημιουργείται σε μεγάλα εξειδικευμένα εργοστάσια που κατασκευάζουν πολλούς τύπους πλαστικού και στη συνέχεια το πουλάνε σε μορφή λεπτού κοκκώδους υλικού. Το κοκκώδες πλαστικό λειτουργεί ως πρώτη ύλη για τα εργοστάσια πλαστικών που κατασκευάζουν τα τελικά προϊόντα.

Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο προέρχονται, ως γνωστόν, από γεωλογικές διεργασίες που οδηγούν στη διάσπαση παλιότερης οργανικής φυτικής ύλης η οποία αποτέθηκε πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια, αλλά το πλαστικό μπορεί επίσης να κατασκευαστεί και από νέα φυτικά υλικά, από καλαμπόκι για παράδειγμα, ζαχαρότευτλα ή άχυρο.

Το λεγόμενο βιοπλαστικό μέχρι στιγμής κατέχει ένα μικρό μόνο τμήμα της αγοράς πλαστικών, ωστόσο οι σημερινές υψηλές τιμές του πετρελαίου θα οδηγήσουν λογικά σε μεγαλύτερες επενδύσεις στον τομέα αυτό.

Στο μέλλον θα έχουν όλοι καστανά μάτια;

Είναι γνωστό ότι το γονίδιο για τα καστανά μάτια είναι αυτό που κυριαρχεί. Μήπως αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι στο μέλλον θα έχουν καστανά μάτια;

Η γενετική είναι εξαιρετικά πολύπλοκη στο ζήτημα του χρώματος των ματιών – παίζουν ρόλο τουλάχιστον τρία γονίδια τα οποία αντιστοιχούν σε διαφορετικές χρωστικές.

Το γενετικό υπόβαθρο του χρώματος των ματιών είναι πολύ απλό και περιλαμβάνει μόνο ένα γονίδιο το οποίο παράγει καφέ χρωστική. Το γονίδιο θεωρείται κυρίαρχο επειδή το έμβρυο χρειάζεται απλώς να κληρονομήσει μια λειτουργική εκδοχή του γονιδίου αυτού είτε από τον πατέρα του είτε από τη μητέρα του ώστε να σχηματίσει τη χρωστική και να αποκτήσει καστανά μάτια. Αντιθέτως, θα πρέπει να υπάρχουν δύο ελαττωματικές εκδοχές του γονιδίου ώστε να μην παράγει χρωστική κι έτσι να αποκτήσει μπλε μάτια.

Σε απλή γλώσσα λέμε πως υπάρχει ένα κυρίαρχο γονίδιο για τα καστανά μάτια και ένα κρυφό γονίδιο για τα μπλε – αλλά από γενετική άποψη πρόκειται για ένα μόνο γονίδιο το οποίο είναι είτε λειτουργικό είτε ελαττωματικό.

Επομένως, ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων με καστανά μάτια έχει την ελαττωματική εκδοχή χωρίς αυτό να γίνεται φανερό και πρόκειται να τη μεταφέρει κληρονομικά στο 50% των παιδιών. Αν το κρυφό γονίδιο είναι αβλαβές, τότε δεν απορρίπτεται από το γονιδιακό «καλάθι». Για το λόγο αυτό το κυρίαρχο γονίδιο αλλά και το κρυφό θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν στον ανθρώπινο πληθυσμό και η μεταξύ τους σχέση θα είναι σταθερή. Κι έτσι ο καταμερισμός του χρώματος των ματιών είναι καθορισμένος.

Τα γκρίζα μάτια

Η παρουσία άλλων χρωμάτων ματιών εκτός από το καστανό, το πράσινο και το μπλε, δεν οφείλεται μόνο στον τύπο της χρωστικής αλλά και στη θέση της και στην ποσότητά της.

Σύμφωνα με μια θεωρία, τα γκρίζα μάτια οφείλονται στην ίδια χρωστική που έχουν και τα μπλε μάτια, μόνο που αυτή είναι συγκεντρωμένη σε μεγαλύτερους «σβόλους» οι οποίοι διαχέουν και αντανακλούν διαφορετικά το φως. Υπάρχει αντίστοιχο παράδειγμα και στην ατμόσφαιρα όπου τα μικρά σωματίδια στην ατμόσφαιρα κάνουν τον ουρανό να φαίνεται μπλε, ενώ οι μεγαλύτερες σταγόνες της βροχής κάνουν τον ουρανό να φαίνεται γκρίζος.

Ο καθοριστικός παράγοντας για την ύπαρξη γκρίζων ματιών πιστεύεται πως βρίσκεται κυρίως στα γονίδια τα οποία καθορίζουν την ποσότητα και τη θέση της χρωστικής.