Archive for March 2012

Πού συμβαίνουν οι λιγότερες φυσικές καταστροφές;

Οι φυσικές καταστροφές μπορούν να συμβούν οπουδήποτε στον κόσμο. Στους τροπικούς και στις υποτροπικές περιοχές υπάρχει κίνδυνος για κυκλώνες, ανεμοστρόβιλους, υψηλές θερμοκρασίες και ακραίες σε ποσότητα υδάτων βροχοπτώσεις.

Στις ψυχρές περιοχές του πλανήτη, για παράδειγμα στους πόλους, επικρατεί δριμύ ψύχος και παγοθύελλες. Ακόμα και στις εύκρατες περιοχές καραδοκούν οι φυσικές καταστροφές. Σε περιοχές με βουνά και ποταμούς υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων και πλημμυρών. Περιοχές στα δυτικά που απέχουν από τη θάλασσα κινδυνεύουν από ξηρασία εξαιτίας του δυτικού ανέμου, ενώ στη διάρκεια του χειμώνα από παρατεταμένες και βίαιες χιονοθύελλες.

Όλες οι περιοχές που βρίσκονται κοντά στους ωκεανούς μπορεί να πλημμυρίσουν από ένα τσουνάμι και τα όρια των τεκτονικών πλακών σε ορισμένα σημεία της Ασίας και της δυτικής πλευράς της Βόρειας Αμερικής ενέχουν τον κίνδυνο πρόκλησης ισχυρών σεισμών.

Έτσι δεν απομένουν παρά οι περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Αλλά ακόμα και εκεί μπορεί να υπάρξουν χαμηλά βαρομετρικά με ανέμους εντάσεως τυφώνα και ισχυρή βροχόπτωση που μπορεί να προκαλέσει πλημμύρες.

Πώς κατασκευάζονται οι φακοί επαφής;

Πόσο λεπτοί είναι οι φακοί επαφής, πώς λειτουργούν και πώς κατασκευάζονται;

Οι φακοί επαφής χρησιμοποιούνται παγκοσμίως από περίπου 125 εκατομμύρια ανθρώπους. Λειτουργούν ακριβώς όπως τα γυαλιά οράσεως: είναι κυρτοί και βοηθούν έτσι τον κερατοειδή χιτώνα να εστιάσει σε περίπτωση μυωπίας ή πρεσβυωπίας.

Επίσης, ειδικώς προσαρμοσμένοι φακοί επαφής μπορούν να αντισταθμίσουν άλλα δομικά λάθη. Ένας φακός επαφής έχει πάχος μόλις 0,03-0,05 χιλιοστά. Η διάμετρός του είναι συχνά 14 χιλιοστά και τα 8 χιλιοστά από αυτά αφορούν την οπτική ζώνη. Εκείνο που αντισταθμίζει τη μυωπία και την πρεσβυωπία είναι η κυρτότητα της οπτικής ζώνης.

Ο φακός εφαρμόζει στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού το οποίο παραμένει υγρό μ’ ένα δακρυϊκό φιλμ. Συγκρατείται στη θέση του από την πίεση του υγρού που εξασκεί το δακρυϊκό φιλμ. Υπάρχουν σκληροί και μαλακοί φακοί επαφής αλλά και οι δυο τύποι κατασκευάζονται από πλαστικό.

Οι μαλακοί φτιάχνονται από ένα υδροζελέ, το οποίο αποτελείται από πλαστικό που περιέχει μέχρι και 75% νερό, ενώ οι σκληροί κατασκευάζονται από «ξηρό» πλαστικό, τη σιλικονο-φλουορο-ακρυλάτη. Τελευταία χρησιμοποιείται και υδροζελέ βασισμένο σε σιλικόνη.

Σε τι μας χρησιμεύουν οι φρονιμίτες;

Οι φρονιμίτες θεωρούνται περιττό κατάλοιπο του ανθρώπινου σώματος από την προϊστορική εποχή, το οποίο βελτιώνεται σταδιακά με την εξέλιξη.

Οι τέσσερις μεγάλοι τραπεζίτες ήταν τα «μίξερ» των προγόνων μας για να μασούν τη σκληρή τροφή εκείνης της εποχής. Με τον τρόπο αυτό είχαν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης.

Σήμερα ετοιμάζουμε το φαγητό με τρόπο που καθιστά ευκολότερη τη μάσηση και η φύση έχει αρχίσει να ανταποκρίνεται έτσι ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι να έχουν λιγότερους ή και καθόλου φρονιμίτες.

Γιατί τα κωνοφόρα δέντρα δεν χάνουν τις βελόνες τους;

Τα περισσότερα κωνοφόρα δέντρα είναι αειθαλή και δεν χάνουν τις βελόνες τους το φθινόπωρο, όπως τα φυλλοβόλα που χάνουν όλα τους τα φύλλα. Οι βελόνες έχουν χαρακτηριστική διάρκεια ζωής για το δέντρο –από ένα έως τέσσερα χρόνια– και αντικαθίστανται από καινούργιες.

Η συντονισμένη απόρριψη των φύλλων το φθινόπωρο είναι μια προσαρμογή των φυλλοβόλων δένδρων στο κρύο, την οποία δεν ανέπτυξαν τα κωνοφόρα.

Τα κωνοφόρα δέντρα είναι συνήθως προσαρμοσμένα σε χώμα που είναι φτωχό σε θρεπτικές ουσίες και δεν περιέχει ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες ενώσεων αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Τα αειθαλή δέντρα έχουν κορμούς και ρίζες που ζουν περισσότερο από τις ρίζες και τους κορμούς των φυλλοβόλων και οι βελόνες τους έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής από εκείνη των φύλλων των φυλλοβόλων. Αυτό σημαίνει ότι τα κωνοφόρα αξιοποιούν τη διαθέσιμη τροφή καλύτερα από τα φυλλοβόλα. Κι έτσι σε μια γη φτωχή σε θρεπτικές ουσίες τα κωνοφόρα μπορούν να ανταγωνιστούν τα φυλλοβόλα και να τα εκτοπίσουν.

Επίσης τα κωνοφόρα δέντρα μπορούν σε γενικές γραμμές να αξιοποιήσουν όλο το έτος την ηλιακή ενέργεια και τη φωτοσύνθεση. Τα φυλλοβόλα δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα γιατί κατά τη διάρκεια του έτους μπορούν να φωτοσυνθέτουν μόνο κατά την περίοδο εκείνη που έχουν φρέσκα πράσινα φύλλα.

Πώς αποφεύγουν τη σύγκρουση τα ψάρια που κινούνται σε κοπάδι;

Μπορεί να υπάρχουν πολλά εκατομμύρια ψάρια σ’ ένα κοπάδι. Πώς λοιπόν δεν συγκρούονται μεταξύ τους;

Τα ψάρια ενός κοπαδιού βρίσκονται μονίμως πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Αυτό καθίσταται δυνατό γιατί οι αισθήσεις τους τούς επιτρέπουν την πολύ στενή επαφή και τους δίνουν ταχεία ικανότητα αντίδρασης. Η όραση είναι μάλλον η σημαντικότερη αίσθηση των ψαριών ενός κοπαδιού αλλά και το όργανο που ονομάζεται πλευρική γραμμή είναι εξίσου καθοριστικό για να μπορούν να καταγράφουν το ένα τις κινήσεις του άλλου και να αντιδρούν σε γρήγορες αλλαγές.

Οι συγκρούσεις εντός του κοπαδιού δεν μπορούν να αποφευχθούν εντελώς. Ωστόσο δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα κάθε ψαριού η αποφυγή της σύγκρουσης, αλλά η παραμονή μέσα στο κοπάδι η οποία παρέχει πλεονεκτήματα όταν επιτίθενται αρπακτικά ψάρια. Σε ορισμένες περιόδους της ζωής τους τα περισσότερα ψάρια κολυμπούν με άλλα άτομα του είδους τους, κατά μεγάλες ή μικρές ομάδες.

Συχνά πρόκειται για χαλαρά ενωμένες ομάδες, αλλά περίπου στα μισά είδη οστεϊχθύων και κάτω από ειδικές συνθήκες τα ψάρια της ομάδας βρίσκονται πολύ κοντά το ένα στο άλλο και επιδεικνύουν ουσιαστικά συμπεριφορά κοπαδιού προκειμένου να αναζητήσουν τροφή ή να προστατευτούν από την επίθεση των θηρευτών τους.

Συμπεριφορά κοπαδιού σημαίνει ότι τα ψάρια κινούνται συντονισμένα και συγχρονισμένα, έτσι που να φαίνεται το κοπάδι σαν ένας ενιαίος οργανισμός που ακολουθεί τη δική του λογική κινήσεων. Η μορφή του κοπαδιού ποικίλλει πολύ ανάλογα με το σκοπό του.

Για παράδειγμα, ένα κοπάδι ψαριών που βρίσκεται σε φάση μετακίνησης έχει σφηνοειδή μορφή η οποία βοηθά την υδροδυναμική του εξοικονομώντας ενέργεια.

Τα κοπάδια των ψαριών μπορεί να είναι τεράστια και να αποτελούνται από εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τις ρέγγες.